Το όνομα Έλληνας είναι το δηλωτικό των κατοίκων του ελλαδικού χώρου, σύμφωνα όμως με αυτά που γνωρίζουμε από τις αρχές του 7ου π.Χ, Ο χώρος αυτός δεν είναι και τόσο σταθερός όπως νομιζουμε και ενδεχόμενα θέλει διασαφήνιση, καθότι πριν από τον 7ο π.Χ. αιώνα δεν φαίνεται να χρησιμοποιείται ως γενικό προσδιοριστικό των κατοίκων αυτού του χώρου.
1. Κατά τον Όμηρο και Ησίοδο
Ο Όμηρος που κατά τον Ηρόδοτο έζησε τον 9ο π.Χ. αιώνα, ή κατά άλλους τον 8ο π.Χ. αιώνα), ύμνησε τον Τρωικό Πόλεμο, χρησιμοποιώντας τον όρο «Έλλην» και «Ελλάς» για τους κατοίκους ενός πολύ μικρού μέρους της Φθίας, που συμμετείχε στην εκστρατεία της Τροίας, ως τμήμα του εκστρατευτικού σώματος με αρχηγό τον Αχιλλέα. Το σύνολο εκείνων που εκστράτευσαν το αποκαλεί Αχαιούς και Δαναούς και Αργείους, εφόσον το Άργος είχε την γενική αρχηγία υπό τον Αγαμέμνονα.
Νυν αν τους όσσοι το Πελασγικόν Αργός έναιον, οι τ” Αλον οι τ” Λλόπην οι τε Τρηχινα νέμοντο, οι τ” είχον Φθιην ήδ” Ελλάδα καλλιγνναικα, Μυρμιδόνες δε καλεύντο και Έλληνες και Αχαιοί, των αν πεντήκοντα νεών ήν άρχος Αχιλλεύς. άλλ” οί γ” ου παλέμοιο δυσηχέος εμνώοντο. (Κι από το Άργος το Πελασγικόν όσοι ήλθαν και από την “Αλον και απ” την Τρηχίνα πληθυσμός κι απ” την Αλόπιν όσοι, κι όσοι από την καλλιγύναικα Ελλάδα και τη Φθία και Μυρμιδόνες και Αχαιοί και Έλληνες λέγονταν, πενήντα πλοία κι αρχηγός εις όλους ο Πηλείδης). Ιλιάδα Β” 681-685, σε μετάφραση Ιακ. Πολυλά.
Και όταν ο Αγαμέμνονας θα προσπαθήσει να καλμάρει τον Αχιλλέα για την προσβολή που εδέχθη όταν του πήρε τη Βρυσηίδα, προσφέροντας του δώρα και υποσχέσεις να τον κάνει γαμπρό του, ο Αχιλλέας θα απαντήσει οργισμένος:
ήν γαρ δη με σαώσι θεοί και οίκαδ” ίκωμαι Πηλεύς θήν μοι έπειτα γυναίκα γεμάσσεται αυτός, πολλαί Αχαιΐδες εισίν αν” Ελλάδα τε Φθίην τε, κούραι αριστήων, οι τε πτολίεθρα ρύονται, τάων ην κ” ε θέλω μι φίλην ποιήσω άκοιτιν. (Ότι αν με σώσουν οι θεοί και στην πατρίδα φθάσω κάπου θενά “βρει δι εμέ μιαν νύμφην ο πατέρας, Ότι Αχαιίδες πάμπολες η Ελλάς έχει κι η Φθία κόρες προκρίτων δυνατών όπου δεσπόζουν χώρες, κι οπόταν θελήσω συντροφον θα κάνω ποθητήν μου). Ιλιάδα Γ 393-397, σε μετάφραση Ιακ. Πολυλά.
Για την καλλιγύναικα Ελλάδα μιλάει και ο Φοίνικας που είχε ακολουθήσει τον Αχιλλέα και ήταν ο σύμβουλος του:
ώς αν έπειτ” από σείο, φίλον τέκος ουκ εθέλοιμλείπεσθ” ουδ” ει κεν μοι υποοταίη θεός αυτός γήρας αποξύσας θήσειν νέον ηβώοντα οίον ότε πρώτον λίπον Ελλάδα καλλιγύναικα (Ώστε από σε να χωρισθώ δεν ήθελα παιδί μου απ” εάν Θεός μου υπόσχονταν το γήρας ν” αποξύσει και να με κάνει ακρονέον, ως ήμουν ότε πρώτα την καλλιγύναικα άφησα Ελλάδα για να φύγω ). Ιλιάδα Β” Ιλιάδα Γ 444-447, σε μετάφραση Ιακ. Πολυλά.
Σε μια άλλη περίπτωση αποκαλεί την Ελλάδα «Ευρυχόοιο» πλατεία, που όμως είναι μέσα στη Φθία και υπό τον Αχιλλέα:
Φεύγον έπειτ” απάνευθε δι” Ελλάδος ευρνχόροιο, Φθίην δ” εξικόμην ερίβώλακα, μητέρα μήλων, ες Πηλήα άναχθ’- ο δε με πρόφρων υπέδεκτό, (Μακράν να φύγω εδιάβηκα από την πλατειάν Ελλάδα κι έφθασα στην καλοσβωλον και αρνοθρόφο Φθία· κι ο βασιλέας ο Πηλεύς μ” εδέχθει εγκαρδίως) Ιλιάδα Ιλιάδα Γ 479-481, σε μετάφραση Ιακ. Πολυλά
Σε άλλο σημείο αναφέρεται στο Βαθυκλή του Χάλκωνα λέει:
Γλαύκος δε πρώτος, Ανκίων αγός ασπιστάων, ετράπετ’, έκτεινεν δε Βαθυκλήα μεγάθνμον, Χάλκωνος φίλον υιόν, ος Ελλάδι οικία ναίων όλβω τε πλούτω τε μετέπρεπε Μυρμιδόνεσση. (Και των Λυκίων ο αρχηγός πρώτος εστράφει ο Γλαύκος και τον γενναίον Βαθυκλή φονεύει Χαλκωνίδη, που στην Ελλάδα εγκάτοικος μέσα σε εξαίσιο σπίτι στους Μυρμιδόνες έλαμπε για πλούτη κι ευτυχίαν).Ιλιάδα II“ 593-595, σε μετάφραση Ιακ. Πολυλά.
Διαβάστε περισσότερα…