![EmmanouilPapas[1]](http://athriskos.gr/wp-content/uploads/2013/03/EmmanouilPapas1.jpg)
Ο Άγνωστος Μακεδόνας Ήρωας του 1821
Λίγα πράγματα είναι σήμερα γνωστά στο ευρύ κοινό για την επανάσταση στην Μακεδονία κατά το 1821. Ακόμη λιγότερα είναι γνωστά για την ψυχή αυτής της επανάστασης, το ευγενές τέκνο της Μακεδονικής γης, τον Εμμανουήλ Παπά. Εδώ θα επιχειρήσουμε μία σύντομη αναφορά στην ιστορία του, με σκοπό την αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης.
Ο Εμμανουήλ Παπάς γεννήθηκε το 1773 στην Δοβίστα – Σερρών, χωριό πολύ κοντά στις Σέρρες το οποίο σήμερα φέρει το όνομά του. Ο πατέρας του Δημήτριος ήταν πλούσιος προύχοντας της περιοχής. Μετά την στοιχειώδη μόρφωση στο χωριό, συνέχισε τις σπουδές του στην περιώνυμη Σχολή των Σερρών.
Το 1805 άρχισε να αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα ακριβώς την εποχή κατά την οποία το εμπόριο στην περιοχή των Σερρών βρισκόταν στην μεγαλύτερη ακμή του. Σύντομα εκτός από το εμπόριο, ιδρύει μεγάλη Τράπεζα με ιδιαίτερο κύρος και αξιοπιστία. Μάλιστα απέναντι στο επιχειρηματικό του δαιμόνιο δείχνουν μεγάλο σεβασμό και οι Τούρκοι Μπέηδες.
Στην Φιλική Εταιρεία μυήθηκε πολύ νωρίς από τον Ιωάννη Φαρμάκη και στην συνέχεια μύησε τους τέσσερεις αδελφούς του, καθώς και τους ικανότερους προκρίτους της Δοβίστας οι οποίοι ανέλαβαν να εξοπλίσουν τα γύρω χωριά.
Λόγω της μεγάλης ανάπτυξης των επιχειρήσεών του, ήρθε σε σφοδρή φιλονικία με τον Μπέη των Σερρών και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις Σέρρες και να πάει στην Κων/πολη. Εκεί είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί στενότερα με τους Φιλικούς. Στην Κων/πολη σχεδίασε δολοφονική απόπειρα κατά του Σουλτάνου η οποία απέτυχε λόγω προδοσίας. Ήδη η φήμη για την πατριωτική του δράση έφτασε σε κάθε άκρη της Ελλάδος.
Όταν κυρήχθηκε η Επανάσταση ο Εμμανουήλ Παπάς μετέβη από την Κων/πολη στο Άγιο Όρος. Ανακυρήχθηκε Αρχιστράτηγος της Μακεδονίας και εκμεταλλευόμενος τα ειδικά προνόμια, εγκατέστησε το Στρατηγείο του στο Άγιο Όρος και με 2.500 άνδρες ανέλαβε δράση.
Εν τω μεταξύ στις 8 Μαΐου 1821, εκδηλώθηκε επαναστατικό κίνημα στις Σέρρες, το οποίο κατεπνίγη εν τη γενέσει του, από τις πολυάριθμες Τουρκικές δυνάμεις που υπήρχαν στην περιοχή. Μετά την κατάπνιξη του κινήματος όμως συλλαμβάνονται και φυλακίζονται η σύζυγος και τα παιδιά του Εμμανουήλ Παπά. Ο ίδιος όμως συνεχίζει ακάθεκτος τον αγώνα στην Χαλκιδική. Διαθέτει την τεράστια περιουσία στον Ιερό Αγώνα για την απελευθέρωση του γένους .
Δυστυχώς όμως μετά τις αρχικές του επιτυχίες στην Κασσάνδρα, άρχισε η μεγάλη αντεπίθεση των Τούρκων για την ανακατάληψη της Χαλκιδικής. Η αναμενόμενη βοήθεια από τον Υψηλάντη δεν ήρθε και έτσι μετά την εκστρατεία του Αβδούλ Αμπούδ και την καταστροφή της Κασσάνδρας, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Χαλκιδική, καταδιωκόμενος από τον Τουρκικό στρατό.
Με πλοιάριο αναχώρησε για την Ύδρα προκειμένου να συνεχίσει τον αγώνα. Εξαντλημένος όμως από τις κακουχίες του πολέμου και τις έντονες συγκινήσεις πέθανε από ανακοπή μέσα στο πλοιάριο, όταν περιέπλεε τον Καφηρέα. Η σωρός του ήρωα μεταφέρθηκε στην Ύδρα όπου τάφηκε με τιμές στρατηγού. Τα οστά του σήμερα βρίσκονται στην βάση του αδριάντα του, στην πλατεία Ελευθερίας των Σερρών.
Χαρακτηριστικό της ανιδιοτέλειας, αυταπάρνησης και αφοσίωσης στον αγώνα για την απελευθέρωση του Γένους αποτελεί και η βεβαίωση της Εθνικής προσφοράς του Εμμανουήλ Παπά από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη προκειμένου να τύχουν προστασίας και συμπαράστασης τα παιδιά του ήρωα. «Ο φιλογενέστατος Μανωλάκης Παπάς στρατολογήσας υπέρ Ελευθερίας του Γένους, επολέμει γενναίως τους τυράννους εις τα μέρη της Θεσσαλονίκης και της Κασσάνδρας, διό και Αρχιστράτηγος των μερών τούτων εψηφίσθη παρ’ημών. Επειδή δε κακή τύχη απέθανεν εξ αποπληξίας, εις απόδειξιν των υπέρ του Γένους αγώνων και ευεργεσιών του εδόθη εις τους υιούς αυτού το παρόν ημέτερον ενυπόγραφον και ενσφράγιστον μαρτυρικόν. Εν Κορίνθω την 5 Δεκεμβρίου 1821. Δημήτριος Υψηλάντης»
Η προδοσία της επανάστασης του 1821 από τους μοναχούς του Αγ. Όρους
Όπως προαναφέρθηκε, λίγα πράγματα είναι γνωστά σχετικά με την Επανάσταση του 1821 στην Μακεδονία. Ενώ υπάρχουν πηγές και σχετική βιβλιογραφία, φαίνεται ότι επιχειρήθηκε, από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τις ημέρες μας, μία συστηματική προσπάθεια συγκάλυψης και παραποίησης της ιστορικής αλήθειας .
Η προσπάθεια συγκάλυψης και παραποίησης της ιστορικής αλήθειας, υπαγορεύθηκε από την ανάγκη συγκάλυψης της μεγαλύτερης και αθλιότερης προδοσίας. Της προδοσίας του Εμμ.Παπά και της Επανάστασης του 1821 από τους μοναχούς του Αγ. Όρους .
Πράγματι οι μοναχοί, βλέποντας τις επιτυχίες της επανάστασης, πήραν το μέρος του Εμμ.Παπά και υποσχέθηκαν να βοηθήσουν. Μόλις όμως άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες δυσκολίες, άρχισαν να δημιουργούν προβλήματα και να κρατούν φιλοτουρκική στάση. Από τις πολλές επιστολές, τα χειρόγραφα των οποίων σώζονται, στις οποίες καταδεικνύεται η προδοσία, επελέγησαν οι εξής δύο:
10 Νοεμβρίου 1821
Η μονή Ξενοφώντος προς Εμμ. Παπά
Η μονή Ξενοφώντος αρνείται να παραδώσει στον Εμμ. Παπά το αγορασμένο από τον ίδιο(!!!) και αποθηκευμένο σ’αυτήν σιτάρι, ύστερα από την εχθρική στάση που παίρνουν απέναντί του οι προϊστάμενοι της Ιεράς Συνάξεως των μονών του Αγίου Όρους. Το χειρόγραφο διαστάσεων 21,5Χ21,4 cm βρίσκεται στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας.
Την προσφιλεστάτην ημίν αυτής πανευγένειαν, ευχόμενοι ολοψύχως, ασπαζόμεθα
Σήμερον ελάβομεν το πανευγενές αυτής Γράμμα, εν ω είδομεν τα περί του σίτου όνπερ αφήσατε ενταύθα, περί ου σας λέγομεν ότι αυτό το πισοεστράφησεν η Κοινότης διά δύω ραβασίων της, ότι δηλονότι να στέκη υπό την εξουσίαν της Κοινότητος χωρίς ημείς να τολμήσωμεν να δόσωμεν εις τινα κόκκον το παράπαν. Όθεν ούτε ημείς το χρειαζόμεθα εις τοιαύτην υψηλήν τιμήν, αλλ’ούτε δυνάμεθα να μετασαλεύσωμεν αυτό άνευ την της Κοινότητος άδειαν, καθώς ανωτέρω κεκαλυμένως είπωμεν. Διάτι τούτο και την ευχώμεθα παν αγαθόν και σωτήριον, παρά θεού παντοκράτορος.
αωκα΄ , νοεμβρίου 1821
Της υμετέρας πανευγενείας, Ευχέται προς διάπυροι και εις τους ορισμούς Καθηγούμενος του ιερού Κοινοβίου ξενοφώντος, Παϊσιος ιερομόναχος και οι συν εμοί.
11 Νοεμβρίου 1821
Οι προϊστάμενοι των 19 μονών του Αγ. Όρους προς την Εσφιγμένου
Οι προϊστάμενοι 19 μονών του Αγ. Όρους , εκτός από την μονή Εσφιγμένου , συνηγορούν και απαιτούν να εκτελεστεί η από 9 Νοεμβρίου διαταγή του τούρκου διοικητή του Αγ. Όρους σύμφωνα με την οποίαν θα πρέπει να συλλάβουν τον Εμμ. Παπά και τους ακολούθους του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τούρκος διοικητής Χασεκή Χαλίλ Μπέη βρισκόταν στην φυλακή και ελευθερώθηκε από τους πρoϊσταμένους της Ιεράς Συνάξεως του Αγ. Όρους !!!
Δημοσιεύθηκε από τον Ιωάννη Φιλήμονος στο Δοκίμιον περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήναι 1860, σελ. 489-490
(Τ.Σ. της Κοινότητος του Αγίου Όρους)
Εις την πανοσιότητά σας άγιοι πατέρες του ιερού Κοινοβίου Εσφιγμένους . Χθές ο ενδοξότατος ημών Χασεκή αγάς μας, σας έγραψε μουρασελέν, διά να πιάσητε ενέχειρον τον Άρχοντα και τους λοιπούς, καθώς και ο ίδιος σας έγραψε. Λοιπόν σας γράφομεν και ημείς οι των είκοσι ιερών μοναστηρίων Προϊστάμενοι, οι εν τη ιερά συνάξει, να κάμητε το ίδιον, ομοφώνως δηλαδή, να μας τους φέρητε ενταύθα αναμφιβόλως, και τους ζητούμεν από εσάς αφεύκτως . και ιδού οπού στέλλομεν επίτηδες ανθρώπους , διά να τους πάρουν. Και όσοι ακολουθούν τον Άρχοντα από τους εντοπίους πατέρας, να αφήσουν τον Άρχοντα και να επιστρέψουν εις τα κελλία των . ει δε και φανούν παρήκοοι, θέλουν υποπέσει εις οργήν μεγάλην, και θέλει χάσουν και τα οσπήτιά των. Ομοίως και όσοι κοσμικοί ευρίσκονται με αυτόν, όλοι να τον αφήσουν, διότι και αυτοί και όσοι άλλοι πιασθούν, έχουν να παιδεύονται.
Ταύτα προς είδησίν σας και μένομεν
αωκα΄ νοεμβρίου ια΄
Ά π α ν τ ε ς ο ι ε ν τ η Κ ο ι ν ή Σ υ ν ά ξ ε ι τ ω ν δ ε κ α ε ν ν έ α ι ε ρ ώ ν μ ο ν α σ τ η ρ ί ω ν τ ο υ Α γ ί ο υ Ό ρ ο υ ς
Προϊστάμενοι
(Στις παραπάνω επιστολές διατηρείται η ορθογραφία του πρωτοτύπου)
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1 ) Απ. Βακαλόπουλου: «Εμμ. Παπάς , Η ιστορία και το Αρχείο της Οικογενείας του» Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, Θεσσαλονίκη 1981.
2 ) Π. Πέννα: «Ιστορία των Σερρών», Σέρρες 1966
3 ) Ι. Φιλήμονος: «Δοκίμιον περί της Ελληνικής Επαναστάσεως», Αθήναι 1860 .
4 ) Τμήμα Χειρογράφων Εθνικής Βιβλιοθήκης
Χρήστος Πολατίδης
Print 
PDF
zan zano on 
stauros on 
vomolloxius on 
mixalis on 
Σχετικά με τη δημοσίευση σχολίων:
1. Δεν δεχόμαστε σχόλια χρηστών με «greeklish» (ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες).
Με βάση τους παραπάνω κανόνες, η διαχείριση διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής, ή τροποποίησης σχολίων, χωρίς την παραμικρή υποχρέωση εξηγήσεων.2. Αποφεύγετε να δημοσιεύετε άσχετα με το θέμα σχόλια.
3. Δεν επιτρέπονται οι προσωπικοί προσβλητικοί χαρακτηρισμοί.
4. Ο σχολιαστής υποχρεούται να διατηρεί ένα και μοναδικό όνομα ή ψευδώνυμο.
5. Έχετε δυνατότητα να διορθώσετε το σχόλιό σας, σε διάστημα εντός 20 λεπτών.
6. Την ευθύνη της εγκυρότητας κάθε αναφοράς, την έχουν αποκλειστικά και μόνο οι σχολιαστές.