Έχω βαρεθεί να ακούω χίλιες δυο εκδοχές για την ετυμολογική προέλευση της λέξης Έλλην- Ελλάς. Ο καθ’ ένας το μακρύ του και το κοντό του. Άμα κανείς αισθάνεται ότι ο ελληνικός του χαλβάς είναι προβληματικός, ψάχνει για εντυπωσιακά λαδόχαρτα και περιτυλίγματα για να καταφέρει καλή τιμή στην πώλησή του. Θαρρείς ότι η λέξη αυτή περιέχει κάτι το μαγικό και το μυστήριο. Ότι προήλθε από ξέχωρη πηγή και διαδικασία απ’ ότι οι υπόλοιπες! Κι όσο λιγότερο έχει ασχοληθεί κανείς επιστημονικά και υπεύθυνα με την ελληνική γλώσσα, τόσο και περισσότερο αμολάει την γλώσσα του για να αραδιάζει άλλ’ αντ’ άλλων.
Όλοι αυτοί που σχίζονται για να αποδώσουν στην ετυμολογία της λέξεως Ελλάς – Έλλην ερμηνείες βαρύγδουπες, μεγαλόστομες μέχρι και μεταφυσικές, σε τίποτε δεν διαφέρουν από τις φλιτζανούδες, οι οποίες ψάχνουν μέσα στα κατακάθια του καφέ, για να βρουν το αρχικό γράμμα του ονόματος του αγαπητικού της κάθε Κατίνας. Μάλλον, για να το πω δικαιότερα, είναι τρισχειρότεροι απ’ αυτές.
Για να βάλουμε λοιπόν μια τάξη στην φλυαρία αυτή, θα καταθέσω εδώ τα ιστορικά στοιχεία, τα οποία μας παρέδωσε η ίδια η ελληνική γλώσσα και οι παλαιοί ερευνητές της. Αν κάποιος νομίζει ότι μου έχει διαφύγει κάποιο σημαντικό στοιχείο, ευχαρίστως να το ακούσω και να το λάβω υπ’ όψιν μου, κι αν αυτό ανατρέπει την άποψή μου, ευχαρίστως θα κάνω πάσο.
Όταν λοιπόν έστρωσα τον κώλο μου κάτω για να συγγράψω ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας (παρέχεται δωρεάν από http://athriskos.gr/) , επειδή υποψιάστηκα ότι οι πρόσφατες ετυμολογικές απόπειρες, περί του εν λόγω θέματος, ήσαν προβληματικές αλλά και κουτοπόνηρες, ήταν λογικό να σταθώ με ιδιαίτερη προσοχή στην λέξη Έλλην-Ελλάς.
Οι πληροφορίες που ξετρύπωσα λοιπόν είναι:
σέδας [= καθέδρας, Ησύχ., σέλλα (σέδ-λα, δλ>λλ) = κάθισμα, εφίππιον και εξ αυτού το σελλάριος. Σελλοί (Σεδ-λοί), Ελλοί (δασ.) = οι κάτοικοι της Δωδώνης, φύλακες του μαντείου του Διός, αναγκασμένοι νε διάγουν βίο τραχύ και ασκητικό, «ανιπτόποδες, χαμαιεύναι (επί της γης κοιμώμενοι)»τους αποκαλεί ο Όμηρος. Ο δε Σοφοκλής «των ορείων και χαμαικοιτών». Κατά τον Ησύχ. «Έλλα (δασ.) = καθέδρα και Διός ιερόν Δωδώνης», βλ.ελλός. Επίσης ελλά (δασ.) = καθέδρα, Λάκ.. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι η δασεία προέρχεται από το σ, δηλαδή ες + δα (=γη), σέδα, έδος ή ες + έδα-φος, σέδας, έδος]- έδρα, θρόνος, κάθισμα, οικητήριο, έδρασμα, μάλιστα των θεών, επί ναών, άγαλμα και ο τόπος στον οποίο ιδρύεται, θεμέλιο, βάση, βάθρο. σέδας, σέλλα, σελλάριος, Σελλοί, Ελλοί, ελλά, Έλλη, Ελλήσποντος(;), έδρα, έδρασμα, έδρη, καθέδρα (κατά), έδραι, αφεδρών (από), εδράζω, εδραίος, εδρήεις, εδραιόομαι, εδραιώνω, εδραίωσις, έδρανον, εδριάω, έδριον, εδρίτης, εδώλιον, εδωλιάζω, έδωλον, εδρο-, ελλός ( = το νεογνό της ελάφου, διότι κρύπτεται, λουφάζει επί του εδάφους), Ελλάς (Σελλοί, Ελλοί), Έλλην, Έλλάδα, Έλληνας, Ελλην-.
Εύλογα προκύπτει το ερώτημα:
για ποιο λόγο, όταν κάποιοι άρχισαν να προωθούν (μετά την εποχή του Ομήρου) την ιδέα της ομοσπονδίας των κατοίκων της περιοχής, η οποία τυχαίνει να συμπίπτει κάπως με την νυν επικράτεια της χώρας της Ελλάδος, ξεχώρισαν και προτίμησαν το όνομα αυτό και όχι κάποιο άλλο;
Έχει άραγε σχέση η επιλογή αυτή με το δεδομένο ότι στην Δωδώνη υπήρχε το αρχαιότερο ιερό του Διός, όπως σχεδόν όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν;
****************************************************
ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΒΑ ΚΑΛΑ-ΚΑΛΑ ΝΑ ΑΝΑΡΤΗΣΩ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΙ ΑΜΕΣΩΣ ΕΛΑΒΑ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ (τα θέματα των οποίων αγνοούσα) ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΜΟΥ (http://ellines-albanoi.blogspot.com/2009/06/blog-post_6945.html):
ΕΛΛΟΠΙΑ-ΛΙΟΠΕΣΙ
Το τοπωνυμιο Λιοπεσι,υποδηλωνει μια καταγωγη απο την Ιλλυριακη,Ελλοπια. Πραγματικα Ελλοπια θα πει Λιοπεσι, δηλαδη τοπος, χωρα, που οι κατοικοι της εχουν μαυρα ματια σαν της αγελαδας, που κι αυτη στ’ Αρβανιτικα λεγεται Ληοπ και εναρθρα, Ληοπα, δηλ. μαυροματα. Ας μη προστρεξουν οι ερευνητες να βγαλουν συμπερασματα περι του αν προηγηθηκε το Ελλοπια και Ελλοπες του Ληοπεση κλπ. και κατ’ επεκταση αν οι Ελλοπες η οι Ληοπεσιτες ειναι Ελληνες η Αλβανοι. Ειναι ο ιδιος λαος οι Ελληνες και οι Αλβανοι και κατα συνεπεια δεν διαφερουν οι Ελλοπες απο τους Ληοπεσιτες. Η διαφορα στη προφορα και στη γραφη (Ελλοπια-Ληοπε-σι) εξηγειται αριστα με οσα εχουμε πει μεχρι τωρα για την εξελιξη της Ελληνικης γλωσσας απο την Πελασγικη, που διασωζεται στην Αρβανιτικη. Ληοπεσι σημαινει, Ε-ΛΛΟΠΕΣ-ΙΑ.
Αλλα οι Αρβανιτες προφεραν οταν επρεπε το παχυ Λ, πραγμα που δεν συμβαινει με τους νεοελληνες.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ «ΕΛΛΗΝΕΣ-ΕΛΛΑΣ»
Αν εξετασουμε την ετυμολογια της λεξης «Ελλας»,θα μας οδηγησει και αυτη στο συμπερασμα πως οι Ελληνες δεν ερχονται απο τα Νοτια που λεει ο Κορδατος,αλλα απο την Ιλλυρια.Μερικοι ετυμολογουν το «Ελλας» απο το Σελλοι. Ησαν δε Σελλοι, ιερεις του Μαντειου της Δωδωνης στην Ηπειρο,που τους μνημονευει ο Ομηρος στους στιχους που αναφερουν την ικεσια του Αχιλλεα στον Δια τον Δωδωναιο τον Πελασγικο..«Ζευ ανα Δωδωναιε Πελασγικε, τηλοθι ναιων -Δωδωνης δυσχαιμερου αμφι δε Σελλοι-σοι ναιουσι υποφηται ανιπτοποδες χαμευναι».Στηριζονται και σε ενα κομματι του Αριστοτελη που λεει..«…περι την Ελλαδα την Αρχαιαν. Αυτη δ’ εστιν η περι την Δωδωνην και τον Αχελωον…ωκουν γαρ οι Σελλοι ενταυθα και οι καλουμενοι τοτε μεν Γραικοι, νυν δ’ Ελληνες…». Δηλαδη «για την αρχαια Ελλαδα.Ειναι δε αυτη η περιοχη γυρω απο την Δωδωνη και τον Αχελωο, κατοικουσαν δε εδω οι Σελλοι και οι ονομαζομενοι τοτε μεν Γραικοι τωρα δε Ελληνες».Η ριζα Σαλλ-λενε ειναι Πελασγικη και σημαινει προσευχομαι,ικετευω,απ’ αυτην δε προερχεται το Σελλοι το Ελλοι και Ελλας.Εδω εχει γινει καποια παρανοηση. Και ο Ομηρος και ο Αριστοτελης, οχι μονον οριζουν πως οι Σελλοι ειναι αλλοι απο τους Γραικους η τους Ελληνες, αλλα και οτι αυτοι ειναι μια ταξη ιερεων η υπηρετων διακονων (υποφηται), του Μαντειου της Δωδωνης.Αλλα και ο Στραβων (2,238), επισημαινει πως η ταξη αυτη των ιερεων της Δωδωνης,που ησαν βρωμοποδαροι και κοιμοντουσαν κατα Γης (ησαν ενα ειδος ασκητες), ονομαζονταν εκτος απο Σελλοι και Τομουροι η Ταμιροι κλπ. και εξαγει το Τομουροι η Ταμιροι κλπ., ο Στραβων απο το ορος Τομουρος η Τομαρο. Αλλα εμεις ειδαμε και την ετυμολογικη εκδοχη του Βρεττου, που κατα την γνωμη μου ειναι σωστη. Και αυτο γιατι με την εκδοχη του Στραβωνα, παραμενει το ετυμολογικο προβλημα. Δηλ. και αν υποθεσουμε πως απο το Βουνο πηραν την ονομασια τους οι ιερεις,δεν ξεκαθαριζεται η ετυμολογια της λεξης.Να πως ενισχυεται ομως η θεση του Βρεττου..Η λεξη Σελλοι,λενε οι ερευνητες,προερχεται απο την Πελασγικη ριζα-Σαλλ- που σημαινει Προσευχομαι,ικετευω.Ας ανατρεξουμε τωρα στ’αρβανιτικα που διασωζουν τις περισσοτερες Πελασγικες ριζες και λεξεις. Το ρημα Προσευχομαι,ικετευω εδω λεγεται Fαλλ-εμ (μεση φωνη). Ωστε οι ιερεις της Δωδωνης ειναι Τ’μιρ= αγιοι,αγαθοι,που Fαλλεν= Προσευχονται, ικετευουν. Ειναι αγιοι ανθρωποι που προσευχονται και ικετευουν τον Δια. Γι’αυτο αλλωτε μεν λεγονται Προσευχητες,ικετες = Σελλοι και αλλωτε αγιοι, αγαθοι,οσιοι=Τ’μιρ (Ταμιραι,Τομουροι,Τομαροι). Δηλ. βλεπουμε πως και οι αρχαιοι δεν συμφωνουσαν στην σωστη προφορα του τ’μιρ και αλλωτε το εγραφαν Ταμιραι,αλλωτε τομουροι κλπ.Ειναι λοιπον σωστο πως το «Σελλοι» προερχεται απο την Πελασγικη ριζα Σαλλ=ικετευω προσευχομαι,αλλα δεν βλεπω πως σχετιζεται το Ελλας και Ελληνες με το Σελλοι την στιγμη που οι συγγραφεις που επικαλουνται (Ομηρος-Αριστοτελης), σαφως τους διαχωριζουν.«ωκουν γαρ ενταυθα οι Σελλοι και οι Γραικοι- Ελληνες».Αλλοι ερευνητες ετυμολογουν το «Ελλας» απο την Πελασγικη ριζα Ελλ-που σημαινει η μαλλον εχει την εννοια του υψηλα, υψηλος,και την συνανταμε σε πληθος τοπωνυμιων του Πελασγικου κοσμου, απο την Κ.Ιταλια , ως την Ελλαδα και την Μ.Ασια.Απο την ριζα αυτη παραγονται οι λεξεις Ελλοπες και Ελλοπια (Εχω αντιρρησεις για το Ελλοπες, που μου τις δημιουργει το δευτερο συνθετικο -οπες). Ελλινοι και Αλλουανοι (Αλβανοι),Ιλλυρια,και Ιλλυριοι,δηλ. υψηλοι η απο ψηλα δηλ. ορεινοι,Ηλεια= Ορεινη χωρα, Ελλουητιοι δηλ. Ελβετοι. Ηλιαια που ηταν το ανωτατο δικαστηριο στην Αθηνα. Αλλια που ηταν η ανωτατη αρχη (Συνελευση του Λαου) στις Δωρικες πολεις κλπ.Αυτο το Ιλλιον (Τροια) προερχεται απο την ιδια ριζα και πραγματι η Τροια η Ιλλιον βρισκεται «επι ενος ψηλου και εκτεταμενου γηλοφου με διπλην κορυφην» και στα ποδια της απλωνεται ευφορος καμπος. Με την ετυμολογια αυτη συμφωνει και ο μεγαλος Γεωγραφος της αρχαιοτητας, ο Στραβων.Για να κλεισουμε το θεμα θα ξαναπω πως στα Αρβανιτικα ο υψηλος λεγεται Ιλλιαρτ η Ιλλια. Ωστε συμφωνα με αυτην την ετυμολογικη εκδοχη, Ελλας σημαινει (χωρα) ορεινη και Ελληνες σημαινει ορεσιβιοι.Πραγματι αυτη η ετυμολογικη εκδοχη εχει εκτος απο γλωσσολογικη καλυψη και σημασιολογικη.Η περιοχη γυρω απο την Δωδωνη και τον Αχελωο,ειναι ορεινη περιοχη.Συμφωνει με την μαρτυρια του Ομηρου πως η Ελλας με τις ομορφες γυναικες («καλογυναικα»),ειναι χωρα που βρισκεται κοντα στη Φθια του Αχιλλεα,υπαρχει ο ταυτοριζος με τον Αχιλλεα ποταμισιος Θεος και ποταμι,ο Αχελωος,υπαρχουν και παραπλησιες τοποθεσιες και Λαοι με την ιδια ριζα, λ.χ. Ελλινοι κλπ. Τελος η γλωσσολογικη καλυψη βγαινει απο την Πελασγικη γλωσσα (Ιλλιαρτ σημαινει ο υψηλος.Προφερεται και Ι ‘λλια. Αλλα στο θηλυκο γενος εχουμε Ε’λλιαρτ και Ε’λλια.Βλεπε τον αρβανιτικο γριφο «Λλια λλια,κεπα ρα γκα λλια»=Ηλια Ηλια,το κρεμυδι επεσε απο ψηλα». Πιο κατω θα δουμε γιατι τα δυο (λ) προφερονται παχεια και γιατι η λεξη ΕΛΛΑΣ πρεπει να προφερεται Ελιας εφ’ οσον γραφεται με 2 (λ). Αν προφερεται, καθως προφερεται, τοτε πρεπει να γραφεται με 1 (λ)),και τελος αυτοι οι Ελληνες παρουσιαζονται,σαν ο Λαος που βρισκεται στην καρδια του παλιου πνευματικου θρησκευτικου και πολιτιστικου κεντρου των Πελασγων, την Δωδωνη.Με δεδομενο λοιπον και την ονομασια των Ελληνων σαν ορεσειβιων , αποκλειουμε αυτοματα την υποθεση οτι μπορει να ηλθαν απο την θαλασσα, η την Μεσοποταμια η την Μ.Ασια.Συνεβη εντελως το αντιθετο, και ολες οι ερευνες του σημερα επισφραγιζουν τις μαρτυριες του χθες, δηλαδη των Αρχαιων Ελληνων και επιβεβαιωνουν τους παναρχαιους θρυλους και τις παραδοσεις που λενε πως ολα τα Ελληνικα φυλα, ηλθαν απο την ΒΔ. Βαλκανικη.Αριστειδης Κολλιας
Print 
PDF
φαέθων on 
Αιτωλός on 
stauros on 
«Όλα εξελίσσονται και τίποτα δεν μένει αμετάβλητο.»
7 σχόλια
Μεταπήδηση στη φόρμα σχολίων ↓
Χρυσα
19 Νοεμβρίου 2012 στις 11:35 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Σταυρο εγω θα προτιμησω μια πιο κλασσικη εκδοχη σχετικα με την προελευση της λεξης Ελλας.Ελ-λας.Ηλ,ελ ο ηλιος,στον Ομηρο Ηελιος,και λαας,ο λιθος,η πετρα.Ολο μαζι Ελ-λαας η πετρα του ηλιου,δηλαδη χωρα πετρωδης με μεγαλη ηλιοφανεια.Νομιζω πως και η δασεια εξηγειται λογω του Η (οι ξενοι το εχουν διατηρησει Hellas)και το διπλο λαμδα(ενω το Ιλιον γραφεται με ενα)και στο κατω κατω γιατι να ψαχνουμε στις ξενες γλωσσες για να βρουμε την προελευση του ονοματος της ΔΙΚΗΣ μας χωρας;
Σταύρος
20 Νοεμβρίου 2012 στις 4:50 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Χρύσα, η ετυμολογία δεν είναι θέμα προτίμησης. Είναι θέμα ιστορίας.Θέμα αλήθειας. Πρόσεξε ότι κατέθεσα στοιχεία ετυμολογικά κι όχι γουσταριστικά. Όσο για τα κλασικά, αυτά είναι που μας έχουν ξεράνει εντελώς τα μυαλά μας. Αισθάνομαι την άνεση να τα περιφρονώ εντελώς αβασάνιστα. Έχυσα πολύ ιδρώτα για να συντάξω το λεξικό. Δεν γίνεται να επιχειρήσει κανείς την θέαση της αλήθειας αν δεν περιφρονήσει την παράδοση. Με την προϋπόθεση να έχει βεβαίως δώσει τον καλύτερό του εαυτό. Να έχει χύσει αίμα αντί για ιδρώτα.
Χρυσα
20 Νοεμβρίου 2012 στις 5:47 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Σταυρο οταν λεω προτιμηση εννοω οτι θεωρω πιο πειστικη την κλασσικη εξηγηση χωρις βεβαια αυτο να σημαινει οτι ειναι απαραιτητως πιο σωστη απο την εξηγηση που δινεις εσυ.Ουτε βεβαιως σημαινει οτι δεν εκτιμω την προσπαθεια που κατεβαλες για να συνταξεις το λεξικο.Απλως αναρωτιεμαι αν οπως λες θα πρεπει να περιφρονουμε παντα την παραδοση και εν πασει περιπτωσει αν την απορριπτουμε δεν θα πρεπει να αιτιολογουμε το γιατι;
Σταύρος
20 Νοεμβρίου 2012 στις 7:33 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Χρύσα, δεν έδωσα κάποια εξήγηση δική μου για την ετυμολογία της λέξης Έλλην, παρά κατέθεσα κάποια στοιχεία ιστορικά που αφορούν σ” αυτήν. Ώστε να τεθούν στην κρίση κάθε ενδιαφερόμενου. Η προτίμησή σου δεν διαθέτει ιστορικό έρμα.
Όσο για την αιτιολόγηση του γιατί, δεν σου έγραψα το «Με την προϋπόθεση να έχει βεβαίως δώσει τον καλύτερό του εαυτό. Να έχει χύσει αίμα αντί για ιδρώτα». Αυτό που ισχυρίστηκα δεν είναι ολοφάνερο από την ίδια την απόπειρα; Και παρ” όλα αυτά βεβαίως ο ισχυρισμός δεν διαθέτει, σώνει και καλά αδιάβλητη ισχύ. Ίσα – ίσα που τυγχάνει εκτεθειμένος στις βολές οποιασδήποτε ορθότερης άποψης. Όχι όμως και ανερμάτιστης.
vomolloxius
20 Νοεμβρίου 2012 στις 10:31 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Ως άψογος γνώστης της ελληνικής ετυμολογίας, θα ήθελα να παραθέσω την πραγματική ερμηνεία της λέξεως «Ελλάδα»
Λοιπόν η ΕΛλάδα, ονομάστηκε έτσι από το πολύ λάδωμα που έπεφτε στους πολιτικούς από αρχαιοτάτων χρόνων, έτσι από το Λάδι έγινε Λάδα και μετά μαζί με τους ΕΛ έγινε ΕΛΛάδα.
Χρυσα
20 Νοεμβρίου 2012 στις 10:59 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Βεβαιοτατα εγκρινω και επαυξανω την ετυμολογηση του Vomolloxius.Σωστοοος
Εκει που διαφωνω ειναι με ερμηνειες που τραβωντας απο τα μαλλια τις αναφορες του Ομηρου,φερνουν την Δωδωνη και την κολλανε στην Μαγνησια και την Φθιωτιδα.Την μια με την αλλη ακρη της Ελλαδας.Που δηλαδη κολλαει η υποθεση οτι ο Αχιλλεας ηγεμονευε την περιοχη της Δωδωνης;Ή τι σχεση εχουν οι Αρβανιτικες παροιμιες με την ονομασια Ελλας,εκτος ισως απο την καταγωγη του συγγραφεα της εν λογω μελετης;
Σταύρος
21 Νοεμβρίου 2012 στις 5:05 μμ (UTC 3) Σύνδεση με αυτό το σχόλιο
Χρύσα, να ξέρεις ότι η αυτογνωσία και η ενόραση δεν έχουν καμμιά απολύτως σχέση με τις περιπέτειες της Ιστορίας. Για την Ιστορία απαιτείται μελέτη και σπάσιμο του κεφαλιού. Άμα στρέψει κανείς το ενδιαφέρον του στον εαυτούλη του, η ιστορία τον απαρνείται για τα καλά.