Παναγία Σουμελά: Το όπιο των Ποντίων

Παναγία Σουμελά: Το όπιο των Ποντίων

Από: http://pontosandaristera.wordpress.com/2010/09/09/panagia-soumela/

Με αφορμή την πρόσφατη λειτουργία στην Μονή της Παναγίας του όρους Μελά του Πόντου μετά από 88 χρόνια σιωπής, ο φίλος Ηλίας Ακριτίδης μας έστειλε ένα κείμενο που αμφισβητεί κάποιες απ’ τις σταθερές.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ-ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ ΤΟ ΟΠΙΟ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Του ΗΛΙΑ ΑΚΡΙΤΙΔΗ ([email protected])

Παίρνοντας το ερέθισμα από την Μ . Ακριτίδου η οποία ήρθε στο μπλόγκ μας και έβαλε το ερώτημα. Η οποία πιστεύει πως αυτό το πράγμα που κυριαρχεί σήμερα (ορθοδοξία) και είναι συνυφασμένο με την ιστορία μας στο πόντο, έδωσε αξίες και ιδανικά στους ανθρώπους, για μια καλύτερη ζωή πάνω στην γη, και στους παππούδες και τις γιαγιάδες μας ευτυχία και γνώση.

Θέτοντας τον δάκτυλον επί των τύπων των ήλων θα πρέπει να διερευνήσουμε τι ήταν και είναι αυτό το πράγμα που λέγεται θρησκεία χριστιανισμός ορθοδοξία?

Δεν δημιούργησε ο θεός τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος το θεό. Αυτή την επιστημονική αλήθεια που έδωσαν στη ανθρωπότητα τα ριζοσπαστικά τμήματα της αστικής τάξης στην άνοδό της και στον ταξικό αγώνα για την επικράτησή της πάνω στους φεουδάρχες του Μεσαίωνα, πάει να ξεχαστεί ολότελα στη σημερινή εποχή

Πριν από χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι αγνοώντας ολότελα , εξ αιτίας της απουσίας των επιστημών, τη λειτουργιά του φυσικού περιβάλλοντος , τρομοκρατημένοι από τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν -θύελλες ,καταιγίδες, κεραυνοί, τρικυμίες, θερμοκρασία, ψύχος θανάσιμο – και απορώντας για τα φυσικά φαινόμενα στο στερέωμα -ήλιος σελήνη άστρα γαλαξίας ,φως και σκότος -απέδιδαν σε θεότητες τη δημιουργία και την λειτουργία του σύμπαντος .Εμφανίστηκαν τότε οι κοσμογονικοί μύθοι .Πρόκειται για φαντασιώσεις που κυριαρχούσαν πριν από την εμφάνιση και ανάπτυξη της επιστήμης και της υψηλής τεχνολογίας. Από επιστημονικές έρευνες προκύπτει ότι ο άνθρωπος αποτελεί στοιχείο του φυσικού κόσμου από τον οποίο προήλθε .Στην προϊστορική εποχή θεωρούσαν την παρουσία του ανθρώπου δημιούργημα των θεών .

Σε πολλές θεολογικές μυθολογίες οι θεοί κυβερνούσαν τα ουράνια φαινόμενα . Η μαγεία και ο τοτεμισμός ήταν το «φιλοσοφικό σύστημα» των πρωτόγονων φυλών, που ήταν βασισμένες στην κοινοκτημοσύνη, στην κοινωνική διάρθρωση του γένους και στη μητριαρχία. Η μαγεία αντικαταστάθηκε από τη θρησκεία, όταν η κοινοκτημοσύνη αντικαταστάθηκε από την ατομική ιδιοκτησία, η φυλή από το κράτος, το γένος από την οικογένεια και η μητριαρχία από την πατριαρχία. Η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε απάντηση στην κοινωνική κρίση του συστήματος των γενών και άλμα στην πορεία της ανθρωπότητας.

Όμως, ο άνθρωπος βυθίστηκε σε νέα παραφροσύνη, στη διάσπαση της κοινωνίας σε ανταγωνίστριες τάξεις, στους πολέμους, στην ανισότητα, στην κρατική καταπίεση, στην πατριαρχία, πιστεύοντας σε θρησκευτικούς μύθους προσδοκώντας βοήθεια κατά την διάρκεια της μίζερης ζωής του και μεταθανάτια απόλαυση. Όλες οι θρησκείες ταυτίζονται με την μυθολογία πόσο μάλλον ο χριστιανισμός και η ορθοδοξία ,Η αρχαία ελληνική θρησκεία καταγράφεται στα μυθολογικών πηγών λογοτεχνικά έργα της εποχής -ποίηση τραγωδίες φιλοσοφία κτλ.

Για την μυθολογία των θρησκειών έπαιξε και παίζει ρόλο η απαιδευσιά η άγνοια και η απουσία της επιστήμης άλλα και ο τρόμος των ανθρώπων για το φυσικό περιβάλλον .Χωρίς την επιστημονική γνώση κυριαρχούσε ο φόβος η απελπισία και η προσδοκία για κάποια ουράνια προστασία και σωτηρία . Η γνώση της αλήθειας , ύστερα από χιλιετίες γύρω από τα φυσικά φαινόμενα του σύμπαντος ,εμπλουτίζει το άτομο με την κατανόηση για το ολέθριο και το ακίνδυνο , για το ωραίο και το αποτρόπαιο, για τους ρυθμούς λειτουργίας των φυσικών φαινομένων και γελοιοποιεί τις θεολογικές μυθοπλασίες τις φαντασιώσεις και τις τερατολογίες.

Η μελέτη και τα επιστημονικά συμπεράσματα διαπαιδαγωγούν το άτομο και το καθιστούν ελεύθερο σκεπτόμενο και θαρραλέο. Η θρησκευτική μυθολογία συμπορευόταν με την εξουσία που διεκδικούσε ταύτιση του δεσποτισμού με το υπερφυσικό με τις (θεϊκές υπερδυνάμεις). Η παραδοχή της θρησκευτικής μυθολογίας αποτελεί μια μορφή νόσου που οδηγεί το ανθρώπινο γένος στη δυστυχία επειδή εξελίσσεται σε κοινωνικό φαινόμενο που υποβοηθάει τις αυταρχικές τυραννικές και διεφθαρμένες εξουσίες και παραμερίζει την πρόοδο και το δημιουργικό πνεύμα των λαών, την ειρήνη και την αλληλεγγύη. Οι θρησκείες δεν καταδίκασαν την δουλειά που συνεχίστηκε επί χιλιετίες και δεν υπερασπίστηκαν την δικαιοσύνη και την αρετή . Υιοθετούσαν και την ανισότητα και δουλειά ιδιαίτερα του γυναικείου φύλου . Δημιουργός των θεών είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, κατά την περίοδο του πρωτογονισμού και της αμάθειας ,στην προϊστορική περίοδο .

Η επιστήμη η λογική η ορθή σκέψη καταλήγουν σήμερα στο συμπέρασμα ότι ο θεός αποτελεί εύρημα των μυθογράφων και των επιπόλαιων διανοουμένων που οδήγησαν την ανθρωπότητα στη δυστυχία την αχρειότητα και τον σκοταδισμό. Κατά τη βυζαντινή περίοδο το κράτος ήταν θρησκευτικό και τα δόγματα της θρησκείας αποτελούσαν κρατική πολίτικη. Στο μεσαίωνα η θρησκεία κυριαρχούσε στον κοινωνικό και πολιτικό βίο πάρα τις συγκρούσεις μεταξύ εκκλησιάς και δυναστών και κυρίως μεταξύ παπών-πατριαρχών και αυτοκρατόρων.

Σήμερα στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία οι θρησκευτικές ουτοπίες οδηγούν στην φθορά. Στην κοινωνία η ιστορική μυθολογία που συνεχίζεται από την αρχαιότητα εξ αίτιας των διευρυνόμενων εξουσιών ανά την υφήλιο πόσο μάλλον στης χωρά μας με τα καραγκιοζιλίκια των παπάδων ηγούμενων σφιχταγκαλιασμένων με την πολίτικη εξουσία ( βλέπε Πάχτας Βουλγαράκης – Εφραίμ ) . Στον λόγο του ο Ιησούς διακήρυξε , κατά την ευαγγελική μυθολογία μια τρομακτική και απάνθρωπη απειλή ( μην νομίζεται ότι ήλθα για να επιβάλω ειρήνη στον κόσμο . Δεν ήλθα να επιβάλω ειρήνη άλλα μάχαιρα . Ήλθα να χωρίσω πάτερα και γιο μητέρα και κόρη πεθερά και νύφη . Όποιος αγαπάει τον πάτερα και την μητέρα περισσότερο από εμένα είναι ανάξιος .το ίδιο και οποίος αγαπάει γιο και κόρη )(κατά Ματθαίον , ι΄,34-38) και σε άλλο ευαγγέλιο λέει .ήλθα να βάλω φωτιά στη γη (κατά Λήλθα να προσφέρω ειρήνη στην γη ; όχι σας λέγω άλλα διχόνοια . Σε κάθε οικογένεια οι πέντε πρέπει να είναι διαχωρισμένοι ,οι τρεις κατά των δυο και οι δυο κατά των τριών . Πρέπει να υπάρχει αντίθεση ανάμεσα στον πάτερα και τον γιό , του γιού εναντίον του πατέρα ανάμεσα στην κόρη και την μητέρα ανάμεσα στην πεθερά και την νύφη ,την νύφη κατά της πεθεράς ουκάν β΄,49)και συνεχίζει νομίζεται πως (κατά Λουκάν ιβ΄51-53).

Τα ευαγγέλια η παλαιά και η καινή διαθήκη βρίθουν από μύθους τερατολογίες και απειλές ,για αυτό λοιπόν επιβάλλεται παγκόσμια η θεμελίωση μιας νέας κοινωνίας όπου θα κυριαρχούν η επιστημονική αλήθεια το ήθος η πρόοδος και η αλληλοβοήθεια των λαών .Σ΄ αυτήν την νέα (θρησκεία) την κοινωνική πολιτική οικονομική πολιτιστική παγκόσμια ιδεολογία ,πρέπει να κυριαρχούν η διεθνής ειρήνη η ελευθεριά η αδελφοσύνη όλων των λαών της οικουμένης η αλληλεγγύη των πολιτών η ευημερία των λαών και των πέντε ηπείρων η ισότητα η ηθική και η εξαφάνιση των όπλων καταστροφής . Κι ακόμη η καταπολέμηση της πενιάς των ασθενειών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος .

Ψηλαφώντας την ιστορία του Πόντου πρέπει να αναζητήσουμε πως αυτό που περιγράφω άνωθεν επιβλήθηκε στον Πόντο και στους πληθυσμούς που τον κατοικούσαν . Ο Πόντος πριν πάνε οι Μιλήσιοι κατοικούνταν κυρίως από λαούς όπως οι Μάκρωνες οι Παίονες οι Χαλδαίοι και οι Κόλχες , οι λαοί αυτοί ήταν γεωργοκτηνοτροφικοί και οι θρησκεία τους ήταν πολυθεϊστική ίδια με των Ασυροχαλδαίων και των Χαιττέων. Στον Πόντο λοιπόν πρωτοπήγαν οι Μιλήσιοι που έχτισαν την Σινώπη, σιγά σιγά άρχισαν να επεκτείνονται ανατολικά με αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν σ΄ όλοι την μαύρη θάλασσα ,και αυτό βέβαια δεν έγινε μόνο γιατί είχαν κατακτητική μανία άλλα γιατί το προϊόν που παράγονταν ήταν τεράστιο .

Ο μύθος της αργοναυτικής εκστρατείας με τον δράκο και το χρυσόμαλλο δέρας ,έχει σχέση με τον χρυσοφόρο Πακτωλό ποταμό, τα μεταλλεία του ασημιού στην ΧΑΛ-ΚΑΝ = Αργυρούπολη (έξ ού και το Κανέτες) πράγμα το οποίο το γνώριζαν οι Έλληνες . Αφού οι Έλληνες κυριάρχησαν σ΄ όλοι την μαύρη θάλασσα και ο πολιτισμός τους η παιδεία τους η γλώσσα η θρησκεία (που ήταν το δωδεκάθεο), ήταν ανώτερη από αυτήν των κατακτημένων λαών και με την πάροδο των χρόνων επόμενο ήταν να επιβληθεί στους κατακτημένους λαούς .

Η περιοχή λοιπόν του Πόντου στους ελληνιστικούς χρόνους κατά τα χριστιανικά λεγόμενα ήταν ειδωλολατρική (γι΄ αυτό και η λέξη Έλληνας αργότερα κατά τους ορθόδοξους χριστιανούς και την πολιτική του πατριαρχείου Κων/πόλεως ήταν άμεσα συνυφασμένη με την ειδωλολατρεία, και ήταν εξορισμένη από το ορθόδοξο ιερατείο), αυτό το πράγμα δηλαδή η ειδωλολατρεία συνεχίστηκε και στους Αλεξανδρινούς χρόνους και στην περίοδο της Ρωμαιοκρατίας, τώρα γιατί δεν υπάρχουν σ΄ όλοι αυτήν την περιοχή του Πόντου μνημεία (με μόνα τα τείχοι της Σινώπης) που να χαρακτηρίζουν αυτές τις εποχές ,είναι γνωστό ότι στην περίοδο των βίαιων εκχριστιασμών του Βυζαντίου όταν πλέον καθιερώθηκε επίσημη θρησκεία του κράτους,και ιδιαίτερα του αυτοκράτορα Μ . Θεοδοσίου με τις άγριες σφαγές και εξανδραποδισμούς σ΄ όλοι την Μ Ασία , ισοπέδωσαν όλα τα μνημεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της Ρωμαιοκρατίας .Στην χρονική περίοδο του Βυζαντίου επιβλήθηκε και καθιερώθηκε η Ορθοδοξία στον Πόντο.

Η ορθοδοξία σαν ένα δόγμα του χριστιανισμού επιβλήθηκε όπως αναφέρω και παραπάνω και καθιερώθηκε σ΄ όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής του Πόντου, με αποτέλεσμα ακόμα και το μουσικό όργανο που χαρακτηρίζει τους πόντιους, ο κεμεντζές ,να έχει άμεσα σχέσει με τους εκκλησιαστικούς ύμνους και ψαλμωδίες των ορθοδόξων. Για 11 αιώνες στο Βυζάντιο και για άλλους 5 περίπου στην Οθωμανική αυτοκρατορία ο σκοταδισμός που εκφράζει η ορθοδοξία στην ζωή σ΄ όλα τα επίπεδα έγινε τρόπος ζωής στον Πόντο, χτίστηκαν εκκλησίες ιδιαίτερα μετά το χάτι του μαγιού (οθωμανικός νόμος για την ανεξιθρησκεία και την γλώσσα) χτίστηκαν μοναστήρια , σταυροπηγιακές μονές ,οι παπάδες ήταν παράλληλα και δάσκαλοι στα χωριά και το αναγνωστικό ήταν η χριστομάθεια, όλα ήταν ελεγχόμενα , έτσι λοιπόν ο χριστιανικός σκοταδισμός μαζί με την οθωμανική δεσποτική φεουδαρχική βαρβαρότητα κυριαρχούσαν παντού τα τελευταία χρονιά πριν φύγουν οι Πόντιοι , απ΄ την μια δηλαδή η παπάδες οι ηγούμενοι οι δεσποτάδες και ο πατριάρχης που σημειωτέων ήταν δεύτερος τη τάξη από πλευράς εξουσίας μετά τον Σουλτάνο στην οθωμανική αυτοκρατορία, κι ΄απ΄ την άλλη το Οθωμανικό κράτος με τον στρατό τους Τζανταρμάδες (Αστυνομικό-στρατιωτικό σώμα που έχει δικαίωμα επί παντός επιστητού) και τους Ντερέμπεήδες επέβαλαν τον πνευματικό σκοταδισμό και την οικονομική εξαθλίωση, όχι μόνο στον Πόντο άλλα σ΄ όλους τους κατακτημένους λαούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας .

Ένα παράδειγμα για το μέγεθος της οικονομικής εξαθλίωσης όλων των πληθυσμών της Ανατολίας ,τους Φεουδάρχες = Ντερέμπεήδες τους λέγανε και Τσορμπατσήδες ( η λέξη βγαίνει από το τούρκικο corba = σούπα ), αυτοί καθημερινά έστηναν ένα καζάνι σούπα στην αυλή τους , και οι κάτοικοι που ζούσαν σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης για να μην πεθάνουν από την πείνα πηγαίναν κι΄ έτρωγαν ένα πιάτο σούπα στην αυλή του Τζορμπατζή .Πέρα από αυτό στα χωριά του Πόντου ήταν καθεστώς η νύφη την πρώτη νύχτα του γάμου να κοιμάται με τον πάπα, την παρθενία της οποίας έπαιρνε ο εκπρόσωπος του θεού στην γη , εξ ου και το σχετικό ανέκδοτο.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αφορά τον σκοταδισμό που επέβαλε η ορθοδοξία στα χωριά και τις πόλεις του πόντου ήταν η νηστεία ,παρόλο που τα περισσότερα χωριά ήταν σε υψόμετρο πάνω από 1000 μέτρα και ο πληθυσμός είχε ανάγκη από διατροφή τέτοια που να μπορεί ο οργανισμός να αντέχει στις χαμηλές πολικές κατά τεκμήριο θερμοκρασίες, η νηστεία επιβαλλόταν δια πυρός και σιδήρου ,κάρφωναν μια πατάτα στην μέση του σπιτιού (σό΄ κερεστέν) και τοποθετούσαν πάνω φτερά από κότα τόσα όσα και οι εβδομάδες της νηστείας ,και αλίμονο σε όποιον παραβιάσει τα καθιερωμένα ,πέρα από το ξύλο που έτρωγε από τους οικείους του ήταν και στιγματισμένος/η σ΄ όλο το χωριό .Άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα της ορθοδοξίας ήταν οι συγκρούσεις του ιερατείου ιδιαίτερα διαφόρων Δεσποτάδων .

Πολύ γλαφυρή είναι η περιγραφή που αναφέρεται στο αρχείο του πόντου, η σύγκρουση του επισκόπου Χαλδίας και Χσιεριάνων με τον επίσκοπο Κερασούντος για τις χρυσοφόρες ενορίες Δέσμενας Γαργάενας και Σιμικλή ,αγόραζαν και πουλούσαν το δικαίωμα επικράτειας της επισκοπής ανάλογα με τα έσοδα που είχε η κάθε ενορία . Είναι επίσης γνωστές οι ομηρικές συγκρούσεις μεταξύ του επισκόπου Ροδοπόλεως στην Λιβερά και της επισκοπής Σάντας για το χρυσοφόρο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά .

Θεωρώ λοιπόν επομένως αυτό το πράγμα που λέγεται ορθοδοξία και που επιβλήθηκε στον πόντο δια πυρός και σιδήρου δεν προσέφερε τίποτα στην εξέλιξη του κοινωνικού ανθρώπου ,αντίθετα όπως και σήμερα ήταν και παραμένει μια σκοταδιστική βαρβαρότητα που θέλει τον άνθρωπο υποταγμένο στις εκάστοτε εξουσίες είτε είναι φεουδαρχικές είτε είναι δημοκρατικές .

Το πρώτο σχόλια που ακολούθησε

1. Nομίζω ότι τον καλύτερο σχολιασμό σε αντίστοιχες προσεγγίσεις, όπως αυτή του Ηλία, έκανε πριν από 65 χρόνια ακριβώς ο Νίκος Ζαχαριάδης [και μας θύμισε προσφατα ο Γιάννης].

Ο Ζαχαριάδης στὶς 9/9/1945 στον Ριζοσπάστη εγραφε μεταξὺ άλλων τὰ εξής: «…χωρὶς νὰ παραγνωρίζουμε τὶς ἐθνικὲς καὶ τοπικὲς ἰδιομορφίες, ἡ Ὀρθοδοξία ἰδεολογικά–πνευματικὰἀνταποκρίνεται σὲ μιὰ νοοτροπία λαϊκή, σ’ ἕνα ἐσωτερικὸ ψυχικὸ δεσμό, ποὺ…συγκεντρώνει καὶἐκφράζει ἐσωτερικὴ λαϊκὴ ἑνότητα καὶ ἐκδηλώνει ἀνώτερα ἰδεώδη καὶ χαρίσματα. (…) Ἐδῶ θὰ πρέπει ἐπίσης νὰ τονίσουμε ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἀνατολική Ἐκκλησία καὶ ἡ Χριστιανική θρησκεία γενικότερα, ὅπως τὴν ἐκφράζει ἡ Ἐκκλησία αὐτή, παῖξαν ὄχι μόνο στὴ Ρωσία μὰ καὶ στὰ Βαλκάνια ἕναν προοδευτικὸ ρόλο τόσο σὰν παράγοντας ποὺ διευκόλυνε καὶ ἐπιτάχυνε τὴν ἐθνικὴ διαμόρφωση, συσπείρωση καὶ ἀνάπτυξη, παρέχοντάς της ἑνιαῖα ἰδεολογικὰ πλαίσια, ὅσο σὰν στοιχεῖο ποὺ στὰ χρόνια τοῦ ἐξανδραποδισμοῦ καὶ τῆς σκλαβιᾶς κάτω ἀπὸ τὴν ὀθωμανικὴ τυραννία συνέτεινε σημαντικὰ καὶ οὐσιαστικὰ στὸν ἐθνικοαπελευθρωτικὸ τότε ἀγώνα, παρὰ καὶ ἐνάντια στὴν ἀντίδραση καὶ προδοσία ποὺ ἔκαναν σημαντικοὶ καὶ σημαίνοντες παράγοντες καὶ κορυφὲς τῆς Ὀρθοδοξίας ἰδιαίτερα στὸ Φανάρι. Εἶναι ἀναρίθμητα τὰ παραδείγματα ποὺ δείχνουν ὅτι Ταγοὶ καὶ ἁπλοὶ στρατευόμενοι τῆς ἐκκλησιαστικής ἱεραρχίας πάλεψαν καὶ μὲ τὸ ντουφέκι στὸ χέρι στὸ πλευρὸ τοῦ Λαοῦ καὶ ὅτι μοναστήρια καὶ μοναστήρια εἶχαν μεταβληθεῖ σὲ μπαρουταποθῆκες καὶ λαϊκὰ φρούρια. Στὰ χρόνια τῆς χιτλεροφασιστικῆς ὑποδούλωσης στὴν Ἑλλάδα, παρὰ τὴν οὐσιαστικὴ ἀντίδραση τῆς κεφαλῆς τῆς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας, ποὺ συνέχιζε τὴν προδοτικὴ καὶ ἀντιλαϊκὴ στάση της κατὰ τὴν περίοδο τῆς τεταρτοαυγουστιανῆς δικτατορίας, ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ Κλήρου τάχθηκε στὸ πλευρὸ τοῦ Λαοῦ καὶ πολέμησε μαζί του».Μ-π

Comment από Πόντος και Αριστερά | Σεπτεμβρίου 9, 2010

****************

Όπως δηλαδή θα λέγαμε, Πόντος και Θρησκευτικά.

Το σχόλιο διαθέτει τεράστιο ειδικό βάρος, διότι ξεσκίζει στην επίδοση του απόλυτου αναποδογυρίσματος της ιστορίας. Επίδοση που πηγάζει από την απέχθεια του Αριστερού (ακριβώς στον ίδιο βαθμό όπως και του Δεξιού) προς την γνώση της ιστορικής αλήθειας, η οποία ιστορική αλήθεια πάντοτε τυχαίνει να του ξινίζει τις ιδεολογικές του φαντασιώσεις (βλ. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ 22 ΑΡΘΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821).

Για την ομοφιλοφυλική (ανώμαλη) σχέση χριστιανισμού και κομμουνισμού (και των πάσης φύσεως Αριστερών), η παρούσα ιστοσελίδα έχει αναρτήσει αρκετά άρθρα.

Από τις εκατοντάδες φορές που έθεσα σε Αριστερούς το ερώτημα: τι γνώμη έχετε για το «Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού» που είπε ο Μαρξ, ουδέποτε έλαβα απάντηση.

Βασδέκης Σταύρος

**************************************

Βαρθολομαίος:«..Αι ψυχαί των Οθωμανών Σουλτάνων»